Mosaun Rejeisaun Husi Opozisaun PN ba Programa VII Governo Teste Pratika Consituisaun RDTL

Mosaun Rejeisaun Husi Opozisaun PN ba Programa VII Governo Teste Pratika Consituisaun RDTL: (Artigo ida ne’e refere liu ba VII Governo Minoria Ne’ebé Mak Ukun) Husi:  Moisés Vicente * | opiniaun  Hare ba situasaun polítik...

ASENTUASAUN TÓNIKA 

Asentuasau tónika ne’ebé eziste ka iha dalen tetun hodi tau ba iha liafuan sira mak hanesan ; 

1. Liafuan todak 

2. Liafuan meik no 

3. Liafuan doras. 

1. Liafuan todak, penultima, paroksitonu ne’e nu’udar asentu regular, signifika asentu ne’e tuir regra ortografia tetun padraun nian, purtantu ka tan ne’e lalika tau asentu ba iha vogál dadan nia leten. 

Vogál dadan ne’e iha silaba daruak hosi liafuan ne’ebé hakatak ba ne’e. 

Ezemplu : 

Bola, Matan, Festa, Fos. 

2. Liafuan meik, última oksitonu, nu’udar asentu iha relular iha dalen tetun purtantu tan ne’e tenki tau duni asentu iha vogál dadan nia leten. Meik ne’e asentu iha sílaba ikus liuhosi liafuan sira ne’ebé ko’alia ka iha tetun sai ba ne’e. 

Ezemplu : 

Krúz, Kafé, Nasiónal, Internasiónal. 

3. Liafuan doras, ante penúltima, pro-paroksitonu, nu’udar asentu irregular mós. Asentu irregular ne’e tau iha vogál dadan iha sílaba datoluk hosi kotuk iha liafuan sira ne’ebé espresa ka hateten sai ba ne’e. Ezemplu : 

Demokrátika, Étniku, Polítika, Sientífika, Rádiu, Mínimu.